Myślę, że w chwili obecnej zdecydowana większość konsumentów potrafi korzystać z przyznanych tej grupie mechanizmów ochrony prawnej. O jednym z nich rozmawiałam w ramach akcji ” Adwokat objaśnia prawo” z uczniami wyższych klas szkoły podstawowej i byli oni już z nim obeznani. Chodzi o prawo odstąpienia od umowy zawartej z konsumentem na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy. Uczniowie doskonale znali termin 14 dni. A czy wiecie, że w razie, gdy konsument zawiera umowę w domu, bez umówionego wcześniej spotkania, to ma prawo do odstąpienia od umowy zawartej w takich okolicznościach w terminie 30 dni? Od tej chwili już tak!
Ostatnio temat odstąpienia od umowy przez konsumenta powrócił w mojej praktyce. Na kanwie tej sytuacji naświetliło się kilka tematów wartych zauważenia.
Przedsiębiorca ma bezwzględny obowiązek poinformowania konsumenta o prawie odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorcy- także poprzez poinformowanie konsumenta o terminie, sposobie złożenia takiego oświadczenia, a także o wzorze formularza odstąpienia od umowy.
W razie nieprzekazania konsumentowi informacji o prawie odstąpienia od umowy konsument ma prawo, by od umowy odstąpić w ciągu dodatkowych 12 miesięcy.
Mówi się, że wyjątki potwierdzają regułę – dlatego są i wypadki, w których wyklucza się prawo odstąpienia. Jest to podyktowane potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa także i przedsiębiorcy w tych przypadkach, które są uzasadnione okolicznościami. Katalog tych sytuacji jest ściśle określony.
Dotyczy to np. rzeczy, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub mają krótki termin przydatności do spożycia, a także takich, które są dostarczone w zamkniętym opakowaniu i po jego otwarciu z uwagi na kwestie higieniczne oraz ochronę zdrowia trudno jest zracjonalizować ich zwrot. Dotyczy to także nagrań dźwiękowych, programów komputerowych dostarczonych w zamkniętym opakowaniu- po ich otwarciu oraz rzeczy, która została wyprodukowana dla zaspokojenia indywidualnych potrzeb danego konsumenta lub według jego specyfikacji.
Nasuwają się tym samym pytania – czy można odstąpić w terminie 14 dni od umowy w ramach której przez Internet zamówione na wymiar zostały np. firanki? Albo czy można odstąpić od tak zawartej umowy sprzedaży jogurtów? A co z odesłaniem materaca do łóżka po zdjęciu jego zamknięcia – zabezpieczenia w postaci folii? Pozostawię te pytania bez odpowiedzi- czekam na Wasze opinie.
Istnieje także możliwość, by konsument zrezygnował z prawa odstąpienia od umowy. Jest to możliwe w przypadku wykonania usługi przed upływem terminu do wykonania prawa odstąpienia pod warunkiem, że konsument na to wyrazi zgodę i to w sposób wyraźny. A także pod warunkiem, że przed przystąpieniem do wykonania usługi zostanie poinformowany o tym, że swe prawo utraci. Oczywiście najpewniejsza sytuacja ma miejsce, gdy zostanie to spisane.
Wykonanie obowiązków związanych z prawem odstąpienia przy formułowaniu zapisów umowy, która ma być zawarta poza lokalem przedsiębiorcy albo na odległość, jest bardzo ważne z punktu widzenia także przedsiębiorcy, gdyż daje mu pewność trwania raz zawartej umowy i buduje jego dobrą markę- dlatego warto formułować je jasno i rzetelnie.
Warto zastanowić się też, czy dana umowa kwalifikuje się do zwarcia zapisów o zrzeczeniu się prawa odstąpienia – czy jest usługą – bo mogą być co do tego wątpliwości – często spełnione świadczenie ma charakter mieszany – może polegać np. na dostawie rzeczy i następnie z jej montażem, co w świetle prawa wcale nie musi stanowić usługi.
Warto też się zastanowić, czy w razie udzielenia ulgi na dany zakres wykonania umowy, w razie odstąpienia od umowy przez konsumenta, w sytuacji gdy umowa została wykonana tylko w zakresie prac, na które została przyznana ulga (promocja),możliwym jest żądanie od konsumenta zapłaty wynagrodzenia bez przyznanej ulgi – w pełnej wysokości. Moja intuicja podpowiada mi raczej to drugie rozwiązanie.
Jeżeli ten temat Cię zaciekawił lub potrzebujesz w nim wsparcia – zapraszam do rozmowy.
Prawo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość nie przysługuje konsumentowi w odniesieniu do umów:
1) o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy;
art. ust 1 pkt 1 ustawy o prawach konsumenta